📊 TARIMSAL GELİŞMİŞLİK ENDEKSİ
İlçe Düzeyinde; İlçelerin tarımsal gelişmişlik düzeylerini çok boyutlu bir endeks ile puanlayarak, kullanıcıya karşılaştırmalı analiz imkânı sağlar.
Doğru yerde, doğru yatırımı yapmanın bilimsel aracı.
TarımAsistan®’ın vizyoner modüllerinden biri olan TAGE, ilçelerin tarımsal kapasitesini sayısallaştırarak görünür kılar. Türkiye’de ilk kez geliştirilen bu yenilikçi modül, SEGE (Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Endeksi) gibi modellerden ilham alarak, tarım özelinde çok boyutlu bir gelişmişlik ölçüm sistemi sunar. Ulusal ve uluslararası literatüre dayanan metodolojisi sayesinde, karar vericiler için güçlü bir yönetişim ve planlama aracı işlevi görür.
TEMEL ÖZELLİKLER
Tarım sektörü yatırımları, devlet politikaları ve bölgesel kalkınma planları, genellikle genel istatistiklere ve yüzeysel verilere dayanır. Bu durum, yatırımların potansiyeli düşük bölgelere yönelmesine veya mevcut potansiyelin gözden kaçırılmasına neden olur. Tarımsal potansiyeli gösteren bütünsel ve dinamik bir ölçüm aracı mevcut değildir. "Bu bölge tarımsal olarak ne kadar gelişmiş?" veya "Bu bölgenin tarım potansiyeli nedir?" gibi sorulara kesin ve veriye dayalı yanıtlar verilemez. TarımAsistan®'ın TAGE modülü, bu kritik boşluğu doldurarak, çok katmanlı veriyi tek bir anlaşılır endekste birleştiren öncü bir çözümdür. Dünya Bankası ve FAO gibi uluslararası kuruluşlar, makro düzeyde tarımsal verimlilik ve kalkınma endeksleri yayınlar. Ancak bu endeksler, ülke veya bölge düzeyinde genel bir tablo sunar ve ticari bir uygulama olarak kullanılmaz. Agri-tech şirketlerinin sunduğu diğer araçlar ise genellikle toprak analizi veya verim tahmini gibi spesifik konulara odaklanır, bölgesel gelişim potansiyelini bütüncül bir endekste birleştirmez.
Nitelik, Nicelikten Önce Gelir
TAGE, yalnızca üretim hacmini değil; bilgi, teknoloji, çevre ve insan kaynağını merkeze alan bir gelişmişlik anlayışı sunar. Türkiye’nin tarımsal kalkınma haritasını yeniden çizerken; kamu, özel sektör ve üreticiler için ortak bir referans noktası haline gelir.
TAGE Nedir, Neyi Ölçer?
TAGE, ilçeleri tarımsal gelişmişlik düzeylerine göre karşılaştırılabilir hale getiren bir endekstir. Sadece ne kadar üretildiğini değil, nasıl üretildiğini, altyapı yeterliliğini, teknoloji kullanım oranını, sulama imkânlarını, çevresel sürdürülebilirliği, tarımsal istihdamı, eğitim düzeyini, pazara erişimi ve daha birçok göstergeyi tek çatı altında değerlendirir.
Neden Önemlidir?
- Tarım yatırımları için doğru bölge seçiminde yol gösterir.
- Kamu destekleri ve teşviklerin etkin planlanmasını sağlar.
- Yerel yönetimler için stratejik planlamada somut veri sağlar.
- Araştırmacılar ve akademisyenler için kıymetli bir analiz aracıdır.
- Özel sektör için tarımsal yatırım fizibilitesinde temel teşkil eder.
- Çiftçiler için kendi bölgelerinin güçlü ve zayıf yönlerini tanıma fırsatı yaratır.
Nasıl Çalışır?
TAGE, her ilçe için farklı kategorilerde toplanan onlarca veri setini analiz eder. Bu veriler;
- Resmî istatistikler,
- Uzaktan algılama verileri,
- Tarımsal envanter kayıtları,
- TarımAsistan® kullanıcı etkileşimleri,
- ve diğer açık veri kaynaklarından derlenir.
Makine öğrenmesi destekli modeller aracılığıyla ilçeler 0-100 arasında bir gelişmişlik puanı ile derecelendirilir. Kullanıcılar dilerse, kendi ilçelerinin gelişmişlik skorlarını, Türkiye ortalaması veya komşu ilçelerle karşılaştırarak görselleştirilmiş raporlar alabilir.
Senaryolarla TAGE Kullanımı:
Kamu kurumları, düşük gelişmişlik puanına sahip ilçelerde altyapı yatırımlarını artırmak için TAGE verilerini kullanabilir.
Zirai yatırımcı, seracılık yatırımı için “yüksek gelişmişlik + düşük maliyet” dengesini TAGE üzerinden görebilir.
Kooperatifler, gelişmemiş ilçelerde tarım eğitimi, ortak üretim ve pazarlama organizasyonları için bölge seçimini TAGE skoru ile yapabilir.
TarımAsistan® ile Tarımsal Kalkınma Artık Sayısal
TAGE, sadece bir endeks değil, geleceğe dönük bir yol haritasıdır. Bölgesel farkları ölçmekle kalmaz, potansiyel gelişim alanlarını da görünür kılar.
Tarımı nicelikten niteliğe taşıyan bu yaklaşım, ülke genelinde sürdürülebilir ve verimli tarımın temel taşlarından biridir.
TAGE, TarımAsistan®'ın tarım teknolojisi alanındaki inovasyon gücünü kanıtlayan ve yatırımcılara hem Türkiye'de hem de potansiyel olarak uluslararası pazarda büyük bir büyüme hikayesi sunan en önemli modüllerinden biridir.
ÖRNEKLER
Senaryo:
Bir kalkınma ajansı, bölgenin tarımsal kalkınmasını desteklemek için 1 milyon TL'lik bir hibe programı başlatacaktır. Ajansın amacı, bütçeyi en verimli şekilde kullanarak, bölgenin en gelişmemiş tarım potansiyeline sahip alanlarına yatırım yapmaktır. Ancak hangi ilçelerin bu potansiyele sahip olduğunu belirlemek zordur.
TAGE Kullanımı:
Ajans, TAGE modülünü kullanarak, bölgedeki tüm ilçelerin "Tarımsal Gelişmişlik Endeksi" puanlarını inceler. Modülün detaylı raporları, bazı ilçelerin iklim ve toprak koşulları açısından yüksek potansiyele sahip olmasına rağmen, altyapı veya teknoloji kullanımı gibi alanlarda geride kaldığını gösterir. Bu veriler sayesinde ajans, hibe programını bu tür "gelişmemiş potansiyele sahip" ilçelere yönlendirir.
Sonuç:
Ajans, bütçesini rastgele dağıtmak yerine, veriye dayalı bir stratejiyle potansiyeli en yüksek olan bölgeleri destekleyerek, yatırımlarının bölge ekonomisi üzerindeki etkisini katbekat artırır. Bu, hem kaynakların israfını önler hem de bölgesel kalkınma hedeflerine daha hızlı ulaşılmasını sağlar.
Senaryo:
Bir tarım sigortası şirketi, farklı bölgelerde sunduğu tarım sigortası ürünleri için risk primlerini belirlemekte zorlanmaktadır. Sigorta primi, olası verim kayıpları ve afet risklerine göre hesaplanır. Ancak, her bölgenin kendine özgü tarımsal potansiyelini ve risk seviyesini doğru bir şekilde belirlemek için yeterli veriye sahip değildir.
TAGE Kullanımı:
Sigorta şirketi, TAGE modülünü kullanarak poliçe talep edilen her bölge için "Tarımsal Gelişmişlik Endeksi" verilerini inceler. TAGE, o bölgedeki iklim risklerini, toprak verimliliğini ve tarımsal altyapının gelişim seviyesini bir araya getirerek, bölgenin genel tarımsal potansiyelini ve dolaylı olarak risk seviyesini belirler. Yüksek TAGE puanına sahip bölgelerde risk primleri düşerken, düşük puanlı bölgelerde primler artırılarak daha adil ve veriye dayalı bir fiyatlandırma modeli oluşturulur.
Sonuç:
Sigorta şirketi, TAGE sayesinde risk yönetimini güçlendirir ve poliçelerini daha doğru bir şekilde fiyatlandırır. Bu durum, hem şirketin kârlılığını artırır hem de çiftçilere daha adil ve şeffaf bir sigorta hizmeti sunulmasını sağlar.
Senaryo:
Tarım ve Orman Bakanlığı'na bağlı bir kalkınma ajansı, ülkenin tarımsal üretimini artırmak için yeni sulama projeleri, soğuk hava depoları ve lojistik merkezleri kurmayı planlamaktadır. Ancak sınırlı bütçeyi en etkili şekilde kullanmak için, bu yatırımları hangi bölgelerde yapacağına karar vermekte zorlanmaktadır.
TAGE Kullanımı:
Ajans, TAGE modülünü kullanarak ülkedeki tüm bölgelerin detaylı bir haritasını çıkarır. TAGE, bazı bölgelerin halihazırda yüksek tarımsal verimliliğe sahip olduğunu (yüksek TAGE puanı), bazı bölgelerin ise potansiyelinin olmasına rağmen (düşük TAGE puanı) altyapı eksikliği nedeniyle gelişemediğini tespit eder. Bu veriler sayesinde ajans, kaynaklarını "potansiyeli yüksek ama gelişmemiş" bölgelerde sulama projeleri gibi kritik altyapı yatırımlarına yönlendirerek en yüksek etkiyi hedefler.
Sonuç:
Kamu kurumu, milyonlarca liralık yatırımları, bilimsel verilere dayanan bir stratejiyle yönetir. Bu, kaynakların israfını önleyerek kamu faydasını maksimize eder ve bölgesel tarımsal kalkınmayı hızlandırır. Bu sayede, ülkenin tarımsal üretim kapasitesi daha planlı ve sürdürülebilir bir şekilde artar.
Senaryo:
Bir bankanın tarım departmanı, 10 dönümlük bir arazide modern seracılık yatırımı yapmak isteyen bir üreticiden kredi başvurusu alır. Bankanın, projenin gerçekçi verim potansiyeli ve yatırımın geri dönüş riski hakkında somut verilere ihtiyacı vardır. Geleneksel yöntemlerle arazi ve projenin değerini doğru bir şekilde analiz etmek zordur.
TAGE Kullanımı:
Bankanın eksperleri, Parsel Değerleme Modülü ile entegre olan TAGE'yi kullanarak, üreticinin seracılık yapmayı planladığı parselin bulunduğu bölgeyi analiz eder. TAGE, o bölgenin "Yıllık Ürünler Gelişmişlik Endeksi" puanını, toprağın uygunluğunu, iklim verilerini ve pazara yakınlığını raporlar. Ayrıca TAGE, diğer benzer bölgelerdeki başarılı ve başarısız projelerle ilgili verileri de sunarak, yatırımın potansiyel risklerini net bir şekilde ortaya koyar.
Sonuç:
Banka, bu veriye dayalı analiz sayesinde, sadece projenin kendisini değil, projenin kurulacağı coğrafyanın da potansiyelini değerlendirir. Böylece kredi verme kararını daha sağlıklı bir risk yönetimi temelinde alır ve geri ödenmeme riskini önemli ölçüde azaltır.
Senaryo:
Üretici, Antalya dışında seracılık yatırımı yapmak istiyor. Ancak nereye yatırım yaparsa maksimum verim ve destek alabileceğini bilmiyor.
TAGE Kullanımı:
Üretici, TAGE modülünü kullanarak Türkiye’deki ilçeleri sulama altyapısı, sera sayısı, iklim uygunluğu, enerji maliyeti ve pazara erişim kriterlerine göre karşılaştırıyor. En yüksek gelişmişlik puanına sahip, ama hâlâ maliyet avantajı sunan Afyon-Sandıklı ilçesi ön plana çıkıyor.
Sonuç:
Üretici, yatırımını Sandıklı’ya yaparak hem düşük rekabetli bir alanda erken avantaj sağlıyor hem de sulama ve lojistik altyapısından faydalanıyor.
Senaryo:
Tarım Kredi Kooperatifi, Doğu Anadolu’da yeni şube açmayı planlıyor ama hangi ilçede daha fazla üyeye ve üretime ulaşabileceğini öngöremiyor.
TAGE Kullanımı:
Modül, Erzincan’daki bazı ilçelerin gelişmişlik skorlarını karşılaştırarak; üretim çeşitliliği, genç üretici sayısı, pazar erişimi gibi başlıklarda detaylı analiz sunuyor.
Sonuç:
Kooperatif, göreli olarak yüksek gelişmişlik skoruna sahip Tercan ilçesinde şube açmaya karar veriyor.